ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK

Bir köpekbalığı, aç halde akvaryuma konulur. Akvaryumun içinde yüzmeye başlar. Aynı akvaryuma bir tane de küçük balık bırakılır.  Aç köpekbalığı, hemen küçük balığı yemek için harekete geçer.

İç ve dış şartlar gayet uygun görünmektedir. Köpek balığı açtır (içsel motivasyon), küçük balığın nasıl yeneceğini bilmektedir (teknik bilgi) ve küçük balığı yemenin kendi elinde olduğuna (özgüven ve kontrol duygusu) inanmaktadır.

Köpek balığı, yaptığı ilk saldırı da, kafasını ne olduğunu algılayamadığı sert bir şeye çarpar !! Şaşkın bir halde kalakalır !! Bilim insanları, küçük balık ile köpek balığının arasına cam bir bölme yerleştirerek onları ayırmıştır. Köpek balığı, camı görememiş ama kafasını çarptığında algılamıştır.

Köpek balığı, bir süre sonra tekrar saldırmayı dener, yine kafasını cama çarpar. Defalarca dener, ama hep aynı şeyi yaşar. Tanımlayamadığı bir şey, hedefine ulaşmasına engel olmaktadır. Bir süre sonra, köpek balığı, küçük balığı yemek için uğraşmayı bırakır. O meşhur, “büyük balık küçük balığı yer” kuralı artık o akvaryumda geçerli değildir. Köpek balığı, depresyona girmiş gibidir. Çabalamayı kesip, kendini “hayatın akışına” bırakmıştır.

Onun bu halini gören araştırmacılar, deneyin ikinci aşamasına geçer.

Bu aşamada, aradaki cam bölme kaldırılır. Artık köpek balığı isterse,  küçük balığı yiyecektir. Önünde hiçbir engel yoktur !!! Çok da açtır !!!

Araştırma ekibi, neler olacağını görmek için merakla beklemeye başlar. Şaşırma sırası, bilim insanlarındadır çünkü köpek balığı, küçük balığı yemek için hiçbir girişimde bulunmaz. Büyük balık çok aç olmasına rağmen hiçbir hamle yapmaz.

Literatürde köpek balığının, içine düştüğü ruh haline “ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK” denir.

Öğrenilmiş çaresizlik ; defalarca denediği halde istediği sonuca ulaşamayan bir canlının, bir sonraki denemede başarısız olacağını beklemesinden dolayı, deneme cesaretini kaybedip, hiçbir şey yapmamasıdır. Biz bu yaşananlara “ÖĞRENİLMİŞ BAŞARISIZLIK” da diyebiliriz. İnsan başarısız doğmaz, yaşadıklarından çıkardığı derslerle başarısız olmayı sonradan öğrenir.

Sürdürülebilir başarı gibi, sürdürülebilir başarısızlık da belirli bir bakış açısı gerektirir. Kaybeden olmanın bir kültürü, tecrübe tabanı, alışkanlıkları vardır ve kimse doğuştan bu bilgilere sahip değildir. Kazanan olmak gibi, kaybeden olmak da zamanla öğrenilir.

Tüm bunlar gösteriyor ki, başarısızlığı kendimize sunma, açıklama biçimimiz, başarı kapasitemizi önemli ölçüde belirliyor.

Hayat okulunda, nihai yenilgi, deneme cesaretini kaybetmekle başlıyor. Genellikle, başkalarının da cesaretini kırmaya çalışmakla devam ediyor.

Peki bu durumda nasıl düşünmeliyiz ?

Her sabah, dünya yeniden kurulur !!! Her sabah şartlar yeniden oluşur. Her gece kader, ihtimalleri yeniden düzenler. Dün yapılamayan, bugün yapılabilir hale gelebilir. Bugün mümkün olan, yarın olmayabilir. Her gün, yeniden ihtimallere “yoklama çekmek” gerekir.

Unutma ; Her şey SENİN ile başlar !!!

Sevgiyle kalın…

(Alıntıdır)