İTİKAF

Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Sünnet

İTİKAF

Yazlık Merkez Camii İmam Hatibi Muharrem Güleç, unutulmaya yüz tutmuş bir sünnet olan İtikaf’ı vatandaşlara hatırlattı.

Yazlık Merkez Camii İmam Hatibi Muharrem Güleç, “Peygamber (Sas)’in Ramazan ayının son on gününde daha fazla ibadet ettiğini biliyoruz. Hatta Rasulüllah (sas) son on güne girildiğinde bütün geceyi ibadetle geçirirdi. Allah Rasulü (sas), Medine’ye hicret ettiği ikinci yıldan itibaren vefatına kadar her sene Ramazanın son on gününde itikafa girmiştir.

Peki, Peygamberimizin hiç terk etmediği ve daha sonra da ashabı kiram tarafından devam ettirilen fakat günümüzde neredeyse unutulmaya yüz tutmuş bu sünnet nedir, fazileti nelerdir?

İtikaf nedir?

İtikaf; Allah (cc) Hazretlerinin kapısında beklemektir. Fıkhi olarak da, akıl bâliğ veya temyiz kudretine sahip bir müslümanın beş vakit namaz kılınan bir mescitte ibadet niyetiyle bir süre durmasına denir.

İtikaf’ın delili nedir?

İtikâf, Kur’an ve sünnetle sabittir. Kur’an’da Ramazan ayının gecelerinden söz edilirken; “… Camilerde itikâfta iken de hanımlarınıza yaklaşmayın…” (Bakara, 2/ 187) buyrulur. Başka bir ayette itikâf ibadetinin daha önceki ümmetlerde de yapıldığına işaret edilir (Bakara, 2/125).

Hz. Peygamber’in özellikle Ramazan içinde ve Ramazanın son on gününde itikâf yaptığını bildiren çeşitli hadis-i şerifler vardır. Hz. Âîşe’nin (R.anha) şöyle dediği nakledilmiştir: “Resulullah (s.a.s) Ramazan’ın son on gününde itikâf yaparlardı. Bu durum vefat zamanına kadar bu şekilde devam etmiştir. Daha sonra Hz. Peygamber’in zevceleri itikâfı sürdürmüşlerdir” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 67, 129; bk. Buhârî, İ’tikâf, 1-18)
İmam-ı Azam Ebu Hanife’ye göre içinde beş vakit namaz kılman her mescidde itikâfta bulunmak caizdir. Ebu Hanife ve İmam Mâlik’e göre itikâfın nâfile olarak en azı bir gündür. Ebû Yusuf en az süreyi, bir günün yarıdan çoğu olarak belirlerken İmam Muhammed itikâf için bir saati de yeterli bulur.

Kadınlar nerede İtikaf’a girer?

Mesciddeki itikâf erkeklere mahsustur. Kadınlar evde mescit edindikleri bir yerde itikâfta bulunabilir.

Kaç çeşit İtikaf vardır?

İtikaf üçe ayrılır:

a. Vacip olan itikâf: Adak olan itikâf vaciptir. Bu, en az bir gün olur ve gündüz oruçla geçirilir. Hz. Ömer (R.anh), Resulullah (s.a.s)’den, “Cahiliyye devrinde Mescid-i Haram’da bir gece itikâfta bulunmayı adamıştım; ne yapayım” diye sormuş. Resulullah (s.a.s); “Adağını yerine getir” buyurmuştur (Buhârı, i’tikâf, 16; Ahmed b. Hanbel, ll, 10).

b- Sünnet olan itikâf: Ramazan’ın son on gününde itikâfa girmek sünnettir. Hz. Âîşe’nin (R.anha) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (s.a.s) orucun farz kılınmasından ömrünün sonuna kadar Ramazan aylarının son on gününde itikâfa girmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 67, 129). Bir yerleşim merkezinde bulunan müslümanlardan birisi bu sünneti yerine getirirse, diğerleri üzerinden bu görev düşer. Bu duruma göre, her yerleşim birimi için itikâf sünnet-i kifâye hükmündedir.(Yani bir kişi bu sünneti yerine getirirse, o yerleşim yerindekilerden bu vebal düşmüş olur; aksi takdirde herkes vebal altında kalır.) Bir kişinin bunu yapması o beldedeki diğer müslümanları sorumluluktan kurtardığı gibi Cenâb-ı Hakk’ın, itikâf yapanın ecrini diğer belde müslümanlarına da vereceği umulur.

c- Müstehab (mendub) olan itikâf: Vacip ve sünnet olan itikâfların dışında itikâfa girmek müstehabdır. Bunun belirli bir vakti yoktur. Hatta mescide giren kimse çıkıncaya kadar itikâfa niyet ederse orada kaldığı sürece itikâfta sayılır. Bu itikâfda oruç şart değildir. Bazı müctehidlerin, itikâf süresinin bir saat bile olabileceği görüşünde bulunduklarını yukarıda zikretmiştik.

İtikafın Şartları nelerdir?

1- Niyet: Niyetsiz itikâf olmaz. Nezredilen(adanılan)  itikâfda niyetin ayrıca dil ile ifade edilmesi gerekir.

2- Mescid: Erkeğin, itikafı cemaatle beş vakit namaz kılınan mescidde olmalıdır. İtikâfın en faziletlisi Mescid-i Haram’da, sonra Mescid-i Nebevî’de ve sonra da Mescid-i Aksa’da olandır. Diğer mescidlerdeki fazilet cemaatin çokluğuna göre değişir.

3- Oruç: Daha önce de belirttiğimiz gibi vacip olan itikâf için oruç şarttır. Sünnet itikâf Ramazan ayında olduğu için zaten oruçlu bulunma şart vardır.

4- Temizlik: Kadınların hayız ve nifastan temiz olmaları gerekir. Cünüplük oruca mani olmadığı gibi, itikafı da bozmaz. İtikâfa giren cami içinde iken ihtilâm olursa, dışarı çıkarak gusül abdesti alır ve yeniden itikâfa devam eder.İtikâfta ergenlik çağına gelmiş olmak şart değildir. Bu nedenle mümeyyiz bir çocuğun itikâfı da geçerlidir.Kadının itikâfa girebilmesi için kocasının iznini alması şarttır.

İtikafa ne zaman ve nasıl girilir?

İtikaf, “Niyet ettim Allah rızası için itikafa girmeye” diye niyet edilerek; Ramazanın yirminci gününün bittiği iftar vakti ile başlar, arefe günü akşam namazı ile sona erer. Yani bu sene için söylemek gerekirse 04 Mayıs 2018 Pazartesi ikindi namazından sonra itikafa başlayıp 14 Mayıs 2018 Perşembe günü ikindi namazından sonra itikafı bitirmek gerekir.

İtikafın Âdapları nelerdir?

İtikâf sırasında kötü ve çirkin söz söylememek, Ramazanın son on gününü ve cemaati kalabalık olan mescidi tercih etmek, itikâf günlerinde Kur’an, hadis, Allah’ı zikir ve ibadetle meşgul olmak ve temiz elbise giyip güzel kokular sürünmek itikâfın âdabındandır.

İtikâfı bozan şeyler nelerdir?

a- Cinsi ilişkide bulunmak. Kur’an-ı Kerimde; “Mescidlerde itikafa çekildiğinizde kadınlarınıza yaklaşmayın ” (Bakara, 2/187) buyurulur. Öpmek ve kucaklamak gibi şeylerden dolayı inzal vaki olursa yine itikâf bozulur.

b- Herhangi bir ihtiyaç yokken mescidden dışarı çıkmak.

c- Bayılmak.

İtikâfa giren kimse mescidden ancak şer’î, zaruri ve tabiî ihtiyaçları için çıkabilir.
İtikâfa giren kimsenin bulunduğu mescidde cuma namazı kılınmıyorsa, cuma namazını kılmak üzere başka bir mescide gitmesi, küçük ve büyük abdest bozmak için mescidden dışarı çıkması tabiî bir ihtiyaçtır.İçerisinde bulunduğu mescidden zorla çıkarılması ya da şahsı ve eşyası hakkında korkusu sebebiyle başka bir mescide taşınmak için çıkması ise zarûrî ihtiyaç sebebiyle çıkıştır.
Bunların dışında mescidden çıkmak itikâfı bozar. İtikâfda olan kimsenin yemesi, içmesi, uyuması ve ihtiyacı olan şeyleri satın alması mescidde olur.

İtikafın Faydaları ve Fazileti nelerdir?

Ramazan’da yapılan itikaf, orucun fayda ve maksatlarını tamamlayıcı ve oruçlu kimsenin, kendini toparlayıp nefsini teskin edememesi, kalbi ve kafasıyla Allah’a yönelememesi gibi hususları telafi edici bir ibadettir.Aynı zamanda, bin aydan hayırlı olan Kadir Gecesi’nin Ramazan ayının son on gününde olma ihtimali dolayısıyla bu günlerde itikafa girilerek bütün geceler ihya edilmiş ve Kadir Gecesine isabet edilmiş olur.  İhlas ile İtikaf yapan mü’min, bir süre dünya işlerinden ayrılarak Allah’a yönelir. Dünyevi meşgalelerden uzaklaşıp daha fazla ibadet etme fırsatını ve şuurunu kazanmış olur. Böylece hayatın anlamı üzerinde düşünerek en büyük ibadetlerden olan tefekkür etme imkanı bulur. Düşmanı olan şeytanın şerrinden en sağlam kaleye sığınmış Allah’ın evi olan camide O’nun sonsuz rahmetine iltica etmiş ve Allah’ın misafiri olmuştur. Ev sahibine layık olan da misafirine ikramda bulunmaktır.