Merhaba Sevgili Okuyucular…

Dünya sarsılmış durumda… Bir virüs yaşamı alt üst etti…

En üst ağızlardan açıklamalar, haber kanalları neredeyse tek bir konuya odaklanmış durumda, sosyal medya yıkılıyor…

İletişim bu şekilde karmaşık bir hal alınca da doğru yanlış, birçok bilgi etrafta dolaşıyor… Kısacası eski tabirle at izi it izine karışmış, kafalar hangisine inanalım diye çok ama çok karışmış durumda. O bunu yapıyor, bu şunu yapıyor.. Hangisi Doğru?

İş başa düştü, sizlere bazı konuları açıklayalım diye bu yazıyı kaleme alma zorunluluğu doğdu.

Covid 19 – Coronavirüs nedir?

Öncelikle, Covid 19 bir Corona virüs tipi. Hastalığı bu virüs yapıyor. Corona virüs on yıllardır bilinen bir virüs. Hafızalarımızı yoklayalım; HIV, Kuş Gribi, Domuz gribi, Ebola, Sars hepsinde bir sarsıldık ama çabuk toparladık. Sonrasında pek birşey yokmuş dedik. Bugün domuz gribine yakalananlar grip önlemleri hariç birşey yapmıyor, çünkü halkın çoğu artık bağışıklandı.

Corona virüs`ün farkı nedir?

Gelelim Covid 19`a (Artık Corona virüs diyeceğim). Farkı kuluçka döneminin uzun olması (14 güne kadar), daha hastalık bulaşan kişide bulgular ortaya çıkmadan bulaştırmaya başlaması ve bulaşımın çok süratli bir şekilde insandan insana olması.

Yani, karşınızda tümüyle sağlıklı gibi duran bir kişi eğer Corona virüs ile enfekte ise, size bulaştırabiliyor. Virüs o kadar hızlı yayılıyor ki, WHO ( Dünya Sağlık Örgütü) pandemi (Dünyayı tehdit eden salgın) ilan etti. Böylece yaptırımlar ve önlemler Dünya bazında alınmaya başlandı. Ben medyatik konuları bir kenara bırakıp bize odaklanacağım.

Her gribal enfeksiyon gibi, sonuçta ölüm riski var. Viral hastalıkların tedavisi maalesef pek yok. Yani tek çözüm halkın bağışıklanması.  Bunun için de ya hastalanmak ya da, aşı yaptırmak gerekiyor.

Kimler risk altında?

Öncelikle şunu söyleyeyim, ölüm riski, normal bir grip gibi, ortalama %2-3  civarında. Gençlerde bu oran çok düşük ; 0-9 yaş arası ölüm çok çok nadir . 9-39 yaş arası  % 0.2. Yaş arttıkça bu oran artıyor. 80 yaş üzerinde bu oran %15’e  çıkıyor .  Eşlik eden hastalık varsa, yani, bir kalp hastalığı, şeker hastalığı, böbrek yetmezliği, akciğer hastalığı gibi, bu oran daha da yükseliyor.  Sigara içenler dikkat, onlar daha büyük risk grubunda.

Hastalık nasıl bulaşıyor?

Hastalık, virüsün ağız burun boşluğundan alınmasıyla bulaşıyor. Yanlış bilinen konu, hastalığın hava yoluyla bulaşması. Bu mümkün, ancak hasta kişiye 1 metreden yakın olmanız ve hastanın öksürük veya salyasına maruz kalmanız lazım. Virüs ağızdan çıktıktan sonra çevredeki eşyalara yayılıyor. Siz buralara dokunduğunuz zaman virüs elinize bulaşıyor ve elinizi ağzınıza, burnunuza, gözünüze götürdüğünüz zaman virüs bulaşmış oluyor. Yani sosyal mesafemizi 1,5 metreye çıkartalım, dışarıda mecbur kalmadığımız takdirde kişilere yaklaşmayalım, öpüşmeyelim ve el sıkışmayalım. 

Bu durumda maske falan kullanmaya gerek yok. Hatta, maskeye sürekli dokunup düzelteceğimiz için zararlı bile olabiliyor. Yalnız, grip belirtileri gösteriyorsanız, öksürük nezle vs. varsa maske takın, ki çevreye virüs bulaştırmayın, yaymayın.

Elimizden veya bulaşık herhangi bir şeyden , mesela havlu, bulaşabileceğini bilerek, hareket edelim, yani mecbur olmadığımız takdirde oraya buraya dokunmayalım; paraya, oyun kağıdına, vs. bunlar en tehlikeli bulaşma yerleri. Toplu taşıma araçlarına bindikten sonra elimizi hemen yıkayalım veya bir dezenfektan ile muhakkak temizleyelim. Evde havlularımızı ayıralım veya kağıt havlu kullanalım.

Bu yazdıklarımızdan yola çıkarak, eldiven kullanmamıza da gerek yok. Hatta, nasılsa eldivenim var diye sağa sola dokunmak artıyor. Zaten eldivenle de üstümüze başımıza dokunursak, bulaşımı sağlamış oluyoruz. Eldiven ve maske, sağlık çalışanlarının kullanması gereken şeyler. 

Corona virüs hastalık bulguları nedir?

Hastalık basit grip bulguları ile başlıyor; boğaz ağrısı, öksürük, burun akıntısı, ateş. İleri vakalarda nefes darlığı ekleniyor.Tanı, boğaz ve burundan alınan alınan salgıların test edilmesi ile konuluyor. Hastalık, hafif ve orta şiddette ide ayakta bile geçirilebiliyor. Ağır vakalarda, virüs, aşağıya inerek, akciğerlere yerleşiyor ve zatürreye (Pnomoni) neden oluyor. Hastalar da bu nedenle kaybediliyor. 

Corona virüs neden bu kadar korkutucu?

Corona virüs dışarıda uygun ortamda 9 güne kadar yaşayabiliyor. Süre çok uzun, onun için belediyeler, çevreyi dezenfekte etmek için uğraşıyorlar. 

Ağır hastaların yoğun bakımda, özel solunum cihazlarıyla tedavi görmesi gerekiyor. Salgında, hastalığın kısa sürede yayılması ile  tüm dünyada olduğu gibi, yurdumuzda da yoğun bakım merkezleri yetersiz kalacak ve hastalar yataklarında tabiri caizse, nefessiz kalıp, boğularak hayatını kaybedecektir. Yani kurtarılabilecek hastalar da yoğun bakım üniteleri dolu olduğundan kaybedilecektir.

İşte bu nedenle, açıklanan önlemleri sonuna kadar uygulamamız lazım.

Ne tür önlemler alalım?

Sağlık Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği gibi örgütler  zaten açıkladı;

• Sosyal izolasyon şart. Yani, hasta olalım olmayalım, insanların toplu olarak bulunduğu yerlerden uzak durmak lazım. En iyisi, evde oturmak ve sadece acil ihtiyaçlar için dışarı çıkmak. Hele 50 yaş üzeri  vatandaşlarımızın evde kalması çok daha doğru. Dikkat daha gençler, hemen gevşemeyin, eve virüsü  siz de getirebilirsiniz.  Süre kısıtlı şu anda ;  önlemlere uyulduğu takdirde 14 gün yeterli.
• İsterseniz çıkın temiz havada dolaşın, ancak yalnız olarak ve kalabalık olmayan yerlerde . 1,5 metrelik mesafeyi de unutmayın.
• Hijyenimize çok fazla önem gösterelim. Ellerimizi sık sık su ve sabunla 2 dakika oğuşturarak yıkayalım ; su ve sabun yokluğunda  kolonya, dezenfektan kullanalım.
• Yurtdışı veya yurtiçi seyahatlerimizi erteleyelim veya iptal edelim. Gitmeye mecbursak, dönüşte 14 gün evimizde karantina zamanına uyalım.
• Kahvehane, oyun salonu ve ibadet yerlerinden özellikle camilerden bir süre uzak kalalım. Namazımızı temiz ortamda ve muhakkak evde kılalım. Camilerde omuz omuza durup, namaz kılarken, secdeye varmanın (elimizi ve yüzümüzü yere değdirmek) çok tehlikeli olduğunu unutmayalım. Cenaze namazında bile saflarımızı aralıklı ve sosyal mesafeye uygun tutalım.
• Elbiselerimizi eve gelince değiştirelim. Ayakkabı ile eve girmeyelim. Çamaşırlarımızı 60 derece ve normal deterjan ile yıkayalım.
• Toplantıları iptal edelim ; iş toplantıları , hanımların ev toplantıları da dahil olmak üzere iptal edelim . 
• Boğazımız ağrıyor, kuru öksürüğümüz , kas ağrımız var  , evde kalıp  maske kullanalım ve hemen bir sağlık kuruluşuyla temas edelim, danışalım . Ateş ve nefes darlığı bulgulara eklenirse, hemen bir sağlık kuruluşuna başvuralım.

Sağlıcakla kalın.