Ülkemizde geleneksel konut yapılarının özellikleri incelenerek günümüz mimarisine ışık olacak yöntemler geliştiriliyor. Kocaeli Üniversitesi'nde yapılan araştırma, eski köy evlerinin sağlıklı ve ekonomik bir çözüm için günümüzdeki konut mimarisine örnek olabileceğini ortaya koyuyor.
Ülkemizdeki tüm iklim koşullarına uygun, ekonomik ve sağlıklı konut modeli için geleneksel kırsal konutların mimarisinin örnek alınabileceği belirtildi. Bilim insanlarına göre günümüzde üretilen konutların büyük kısmı yapım, kullanım ve yıkım aşamaları boyunca enerji ve kaynak tüketimine neden oluyor; bu yapılar ekolojik değerlere zarar veriyor, atık üretimini artırıyor, sağlık ve konfor koşullarını olumsuz etkiliyor. Bu problemin çözümünde ekolojik uygulamaların araştırılması ve ekolojik mimarlığa uygun yapıların tasarlanması sağlıklı ve ekonomik bir çözüm yöntemi olarak öne çıkıyor. Kocaeli Üniversitesi'nde yapılan araştırma da geleneksel kırsal konutların mimarisi örnek alınarak geliştirilecek yöntemlerle bu sorunun çözülebileceğini ortaya koyuyor.
Türkiye'nin tüm iklim bölgelerinde kullanılabilecek konut mimarisi modeli
Doktora öğrencisi Şahin Durak’ın ve Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Sonay Ayyıldız’ın geleneksel kırsal konut örneklerinin ekolojik açıdan değerlendirilmesini ve günümüz yapılarına ışık tutabilecek pratiklerin ortaya çıkarılması amacıyla yaptıkları araştırma Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi’nde yayınlandı. Şahin Durak’ın doktora tezinde oluşturulan model, “Geleneksel kırsal konutların ekolojik açıdan değerlendirilmesinde bir model denemesi: Yalova örneği” adlı çalışmada sunuldu. Model önerisinin Türkiye'nin beş farklı iklim bölgesinde de kullanılabilecek, nesnel, uygulamaya yönelik ve kılavuz niteliğinde olduğu kaydedildi.
Yok olmaya yakın konutlar
Çalışmada yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan kırsal konutlar araştırıldı. Tasarım örnekleri incelendi ve günümüz yapılaşmalarına örnek olabilecek uygulamaların açığa çıkarılması hedeflendi. Geleneksel kırsal konut örneklerinin ekolojik açıdan değerlendirilmesini amaçlayan bir model önerisi oluşturularak test edildi. Model önerisine göre ayrıntılı olarak ele alınan konut örneğinin ekolojik değerlendirme sonucuna ulaşılarak hem modelin uygulanabilirliği ortaya konuldu hem de yapının ekolojik performansı tartışıldı.
Model önerisi “performans kriterleri”, “puanlama sistemleri”, “değerlendirme standartları” ve “uygulama araçları” olmak üzere dört temel aşamadan oluşturuldu. Modelde yapılan değerlendirme “arazi korunumu” “enerji korunumu”, “su korunumu”, “malzeme korunumu” ve iç mekân çevre kalitesi” olarak beş ana kategoriye ayrıldı. Model önerisinde yapılara 100 üzerinden puanlama yapılarak “çok zayıf”, “zayıf”, “orta”, “iyi”, “çok iyi” başarı derecelerine ayrıldı.
Örnek ev Yalova’dan seçildi
Modelin Türkiye'nin farklı iklim bölgelerinde uygulanabilir olması da önemli bir özellik olarak belirtildi. Örnek şehir olarak Yalova seçildi. Şehrin deniz kıyısında kurulu olması genel olarak ılıman bir özellik gösteren iklimin etkisi altında olması seçimde öne çıktı. Geleneksel bir kırsal mimariye sahip Yalova’da model olarak Hatice Merter’e ait ise Çiftlikköy ilçesinin Gacık köyünde olan ev seçildi.
Yüzde 79,5 başarı elde etti
Yapılan araştırma kapsamında söz konusu ev ekolojik açıdan yüzde 75,9 başarı elde ederek "iyi" başarı derecesini aldı. Yapının en yüksek puan aldığı kategori yüzde 88,13 ile su korunumu iken, en düşük puan aldığı kategori yüzde 67,18 ile enerji korunumu oldu. Bu çalışma, modelin uygulanabilirliğini gösterirken gelecekte farklı konut örnekleri üzerinde test edilerek modelin geliştirilmesi öneriliyor.
