Asgari ücret artmayacak. Karar böyle. Çünkü aksini savunanların çok olmasına karşın, bir görüşe göre zaten yüksek. Üstelik yıl başında da asgari ücrete ciddi bir zam yapılmış. Yani yeni bir zam gereksiz.
Asgari ücret neye göre, kime göre yüksek? Cevap şöyle; Kendi kategorisinde yani gelişmekte olan ülkeler grubu içindeki ülkelere göre en fazla asgari ücret ülkemizde veriliyor.
Doğru mu bir bakalım:
Bizde asgari ücret 17 bin 2 TL. 32 küsürlük dolar kuruna vurduğumuzda asgari ücret 519,77 dolar ediyor.
Malezya'da asgari ücret bin 500 Malezya ringiti. Dolara vurduğumuzda 371 dolar ediyor.
Çin'de asgari ücret 2 bin 590 Çin yuanı. Dolara vurduğumuzda 369 dolar ediyor.
Güney Afrika'da asgari ücret 6 bin 600 Güney Afrika randı. Dolara vurduğumuzda 357,33 dolar yapıyor.
Filipinler'de asgari ücret 18 bin 300 Filipinler pesosu. Dolara vurduğumuzda 311,10 dolar ediyor.
Endonezya'da asgari ücret 5 milyon 687 bin Endonezya rupisi. Dolara vurduğumuzda 310 dolar yapıyor.
Tayland'da asgari ücret 10 bin 890 Tayland bahtı. Dolara vurduğumuzda 296,2 dolar yapıyor.
Brezilya'da asgari ücret bin 412 Brezilya reali. Dolara vurduğumuzda 255,70 dolar ediyor.
Meksika'da asgari ücret 4 bin 148 Meksika pesosu. Dolara vurduğumuzda 225,1 dolar ediyor.
Hindistan'da asgari ücret 178 Hindistan rupisi. Dolara vurduğumuzda 200 dolar yapıyor.
Demek ki tespit doğru; gelişmekte olan ülkeler arasında dolar bazında asgari ücretin en yüksek olduğu ülke Türkiye.
Peki gerçeğin sadece bir yüzünü göstermek bizi haklı çıkarır mı? Asgari ücret yüksek ama alım gücümüz ne durumda, fiyatlar düzeyi ne durumda, fiyatların hareketliliği nasıl?
İsterseniz bunun için de enflasyona bakalım. Çünkü enflasyon eğer yüksekse bir aldığımızı daha sonra aynı fiyattan alamayız.
Aynı ülkelerin enflasyon sıralamasına baktığımızda rekorun ülkemizde olduğunu görüyoruz. Mayıs ayı itibarıyla yüzde 75,45 düzeyinde bir enflasyona sahibiz. Son bir yılda aldığımız ortalama bir malın ortalama fiyatı yüzde 75'in üzerinde artmış.
Bizimle bu ülkelerden en yüksek enflasyona sahip olan ülke arasındaki enflasyon farkı 70 puandan fazla.
Çünkü bizimle aynı kategoriden olan ve bizden daha düşük asgari ücret alan 10 ülke içinde enflasyonu en yüksek olan ikinci ülke yüzde 5,20 yıllık enflasyon ile Güney Afrika.
Ardından üçüncü sırada yüzde 4,75 ile Hindistan, dördüncü sırada yüzde 4,69 ile Meksika, beşinci sırada yüzde 3,93 ile Brezilya, altıncı sırada yüzde 3,90 ile Filipinler, yedinci sırada yüzde 2,51 ile Endonzya, sekizinci sırada yüzde 2 ile Malezya, dokuzuncu sırada yüzde 1,54 ile Tayland, onuncu sırada yüzde 0,30 ile Çin geliyor.
Tespit doğru demiştik: Bizim kategorimizdeki ülkeler arasında dolar bazında asgari ücretin en fazlasını biz veriyoruz.
Ancak satın alma değeri en fazla aşınan paraya da biz sahibiz. Rakamların da tescillediği üzere paranın alım gücü son bir yılda yüzde 75'ten fazla gerilemiş. Dolar bazında asgari ücret 578 dolardan 521 dolara gerilemiş. Düşüşün duracağına ilişkin bir garanti de yok.
Yine de sadece ve sadece parasal dengeleri düşünecek ve sadece asgari ücreti dikkate alacak olursak asgari ücretin yüksek olduğu bir yerde yaşamayı istemek doğaldır.
Peki enflasyonu, harcadığımız paranın değer kaybını dikkate alacak olursak aynı tercihi yapabilecek miyiz? Yoksa sadece ve sadece parasal dengeleri dikkate almak şartıyla bizden enflasyonu 70 puan düşük olan başka bir ülkede mi yaşamayı tercih ederiz.
Üstelik yüksek enflasyon kendine göre bir kültür de yaratıyor. Şaşırmıyor, alışıyoruz.
Örneğin aynı kategoride yer aldığımız 10 ülkeden birinde Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahminini bizde olduğu gibi 2 puan artırsa onlar açısından neredeyse yüzde 50 ile yüzde 100 arasında bir artışa denk gelecek. O ülkede yaşayanlar böyle bir enflasyon hedefi güncellemesi yapılsa ne düşünür?
Ya da yine bu ülkelerde örneğin elektrik fiyatını yüzde 38 arttırılırsa ne olur? Yani yılllık enflasyon yüzde 3-5 iken elektrik fiyatı yüzde 38 artacak! Mümkün mü?
Levent AKBAY
akbaylev@gmail.com