Bizde döviz kurlarının ne yapacağı belli olmuyor. Sıçrıyor, sıçrıyor, bir şeyler oluyor yerinde sayıyor. Sonra tekrar sıçrıyor, sıçrıyor, bir şeyler oluyor yerinde sayıyor. Şu anda yerinde sayma dönemindeyiz.
Dolar 32’lerde, euro 35’lerde. Kımıldadıkları yok.
Ancak Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi bundan memnun. Öyle ya dolarizasyon, yani dolara koşuş bitti gibi görünüyor.
Sevincin nedeni sadece bu değil. Merkez Bankası’nın kasası da dövizle doluyor. Son dönemde 60 milyar dolara yakın rezerv artışı olmuş. Merkez Bankası’nın döviz rezervi eksiden artıya geçmiş.
Aslında vatandaş açısından da iyi haber. Döviz kurları artmazsa mazot, benzin fiyatı da (küresel fiyatlarda sıçrama yoksa) artmaz. Bunlar artmazsa diğer birçok üründe de zincirleme fiyat artışları olmaz. Gıda ve tarım ürünleri fiyatlarındaki gelişmeleri bir başka yazıda konuşuruz.
Şimdi bir daha bakalım. Döviz kurları yerinde sayıyor. Üç ay mı sürer, üç yıl mı? Bunu bilemiyoruz.
Bu belirsizliğe rağmen küresel para satıcıları bizim tahvilimize, bonomuza ve diğer araçlara yatırım yapmışsa, yani dışarıdan döviz getirmeye başlamışlarsa, onlar döviz kurlarında bir sıçrama beklemiyor demektir.
Peki dışarıdan gelen bu para nereye yatırım yapıyor? Ağırlıklı olarak yüksek faizli enstrümanlara. Döviz TL’ye çevriliyor, aylık, üç aylık, yıllık veya daha ileri vadelerdeki örneğin devlet kağıtlarına yatırılıyor. Yüksek faizden yararlanacak, dönem sonunda artmamış ya da olabildiğince az artmış dövize tekrar dönüş yapıp, ‘pırr’ evine uçacak.
Planları bu!
Kendi açımızdan bir daha durum değerlendirmesi yapalım. Enflasyon yüzde 75’i aştı. Önümüzdeki üç ayda 20 puana yakın bir enflasyon düşüşü bekliyoruz. Peki faizler de enflasyona paralel düşecek mi? Yoksa faiz düşüşü için biraz daha beklemek mi gerecek?
Faizler ne kadar geç düşerse, dışarıdan gelen ve TL’ye dönüp hazine kağıtlarında soluklanan döviz o kadar çok para kazanacak demektir.
Bizim de dövize ihtiyacımız var ise o zaman faizdeki düşüşü döviz getiren yabancıyı ürkütmeden yapmak zorundayız. Döviz gelsin, Aşil topuğumuz olan, yumuşak karnımız olan döviz ihtiyacımızı karşılasın…
Bu işleme teknik olarak ‘Carry Trade’ diyorlar. İki ülke arasında faiz oranları farklı ise, düşük faizliden borçlan, yüksek faizliye yatır. Aradaki farkı kazanç hanene yaz.
Bunu bilmemize rağmen faizleri onları ürkütmeden yavaş yavaş indirmek zorundayız.
Çünkü ne yazık ki hep böyle yapıyoruz. Döviz kurları tekrar sıçramaya başlayana kadar.
Levent AKBAY
akbaylev@gmail.com
