Levent Akbay


-Ne portakal, ne hellim!

.


Türkiye’nin Kıbrıs Adası’na çıkarma yaptığı tarihten bu yana 50 yıl geçti. Daha önce huzuru görmemiş Ada halen huzur bulabilmiş değil. Çıkarma sonrası Türk tarafına uygulanan ambargo da 50 yılı buldu. KKTC’yi tanıyan yok ve de 50 yıldır ekonomik ambargo uygulanıyor. Çözüm için üretilen Annan Planı’na sonra bakarız. Biz Ada’nın İngiltere’ye kiralanmasından sonraki yılları şöyle bir özetleyelim:

Yapılan anlaşmaya göre İngiltere, Osmanlı’ya kira ödeyecekti. Ödemedi. Rusya işgal ettiği Kars, Ardahan ve Batum’dan çıktığında Kıbrıs’ı Osmanlı’ya iade edecekti. Etmedi. Buna karşın Osmanlı’ya ödeyeceği kirayı Ada halkından vergi olarak toplamaya başladı. Türküyle Rumuyla herkes İngiltere’ye karşı çıktı. 

1914’te Ada İngiltere tarafından ilhak edildi. Birinci Dünya Savaşı’nda desteği karşılığında Yunanistan’a teklif edildi. Yunanistan savaşı Almanya kazanacağı varsayımıyla kabul etmedi. Lozan sonrasında 1925 İngiltere Ada’yı Taç Kolonisi haline getirdi. Taç Kolonisi bir sömürge yönetim türüydü. Taç Kolonileri kralın atadığı valiler tarafından yönetiliyordu. Bu yönetim tarzı Hindistan için de geçerliydi. 

İngiltere 50 bin sterlinlik bir kaynak yaratarak Ada’daki İngiliz yönetimine aktardı. Bu gelir zamanla 92 bin sterline kadar çıktı. Ancak gelir artsa da paraya Osmanlı’nın İngiltere ve Fransa’ya olan savaş borçları nedeniyle el onuldu. 

Rumlar Ada’yı Enosis ile Yunanistan’a bağlamak istiyordu. Türkler de Osmanlı dönemine dönmek. İngiltere resmi dil olarak İngilizce’yi zorunlu kılınca Osmanlı döneminde resmi dil olan Rumca kullanılamaz oldu. Rumlar buna da karşı çıktı. 1931’de yeni bir gümrük vergisi getirmek isteyen İngiltere’ye karşı Rumların tepkisi sert oldu. Hoşnutsuzluk 1931’de isyana dönüştü. Valilik binası yakıldı, yıkıldı. İsyan bir çok kent ve kasabaya yayıldı. İngiltere sıkıyönetim ilan etti, Ada’ya yeni askerler getirdi.Türk ve Müslümanlar bu isyana katılmadı. İsyan bastırıldı, huzursuzluk sürdü. 

Ocak 1950 tarihinde Doğu Ortodoks Kilisesi Kıbrıs Türk toplumunun boykot ettiği bir referandum düzenledi. Referandumun sonucunda katılan halkın yüzde 90’ı Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleşmesi düşüncesi olan Enosis lehinde oy verdi. 1955’te Rumların kurduğu EOKA örgütü İngiltere kuvvetlerini adadan çıkarmak için silahlı eylemlere başladı. Bu zaman zarfında Kıbrıs Türkleri de silanlanmaya başladı. Birleşik Krallık adanın tamamını kontrolde zorlanıyordu. Daha sonra ‘Taksim’ isteğinde bulunan Türk yapılanmalar ile Rum yapılanmalar arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. 

16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs adası Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık’ın Kuruluş, İttifak ve Granti adındaki üç anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı. İngiltere Ağratur ve Dikelya adlı askeri üsleri aldı. Bu üsler Ada’nın yüzölçümünün yüzde 3’üne karşılık geliyordu. 

İngiltere 1960 yılı itibariyla yönetimde kalamasa da Ada’da askeri üsleri ile varlığını sürdürmeyi başarmış oldu. Bugün de bu durum değişmedi. Sömürgeciliği çok iyi bilen ve yüzyıllarca uygulayan İngiltere bu sömürgelerden kolay kolay ayrılmayacak, kazanmak için ne gerekiyorsa yapacaktı. 

Okunması zor olan bu yazı adeta masal gibi içerikler taşıyor. Ancak masal bugünü açıklamak için de işe yarayabiliyor. 

Geçtiğimiz günlerde Anadolu Ajansı mahreçli bir haberde Ağratur ve Dikelya üslerinin İsrail’in Gazze’yi bombalamasında uluslararası bir askeri merkez haline geldiği yazılıyordu. Aynı habere göre 7 Ekim 2023'ten hazirana kadar İsrail'e 60 uçak gönderdi ve bunların çoğu Akrotiri Hava Üssü'nden kalktı. Uçaklarda ne tür malzemelerin olduğuna ya da amaçlarına dair detaylar açıklanmadı. Ayrıca İngiliz ordusunun Aralık 2023'ten bu yana 200 gözetleme görevi yürüttüğü de iddialar arasında. Üstelik Ada’daki Rumlar da İngiltere’nin bu faaliyetlerine karşı çıkıyorlar. 

Öyle ya !  Zaten, İngiltere’nin 150 yıldan fazladır süren Kıbrıs ilgisini portakal ya da hellim peyniri üretmekle açıklamak abes olurdu. 

Levent AKBAY

akbaylev@gmail.com

 

 

Büyükşehir İtfaiyesi zor günler için akredite olacak

ALAN ADI, WEB ALANI VE GÜVENLİK SERTİFİKASI (SSL) OLMADAN WEB SİTESİ KURULMAZ!

İş insanı Kazım Şen Çok yönlü yatırımlara devam ediyor

Kocaeli, Şehit Haniye ve Filistin için meydana çıktı SOYKIRIM LANETLENDİ

Başkan Büyükakın,Karamürsel’de esnafla buluştu

Çocuklarla anne babalar kaliteli vakit geçirdi

Çöp Konteynırlarının içine yanıcı madde atılmamalı!

Kartepe İtfaiye Müfreze binasında temel atıldı

LÖSEV MUTLU ET PAKETLERİ KOCAELİ’DE

CHP Heyetinden, Vali İlhami Aktaş'a Hayırlı Olsun Ziyareti

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 29 23 1 5 42 74
2.Fenerbahçe 29 22 2 5 47 71
3.Samsunspor 30 15 9 6 9 51
4.Eyüpspor 30 14 8 8 16 50
5.Beşiktaş 29 13 7 9 12 48
6.İstanbul Başakşehir 29 13 10 6 9 45
7.Gazişehir Gaziantep 29 12 11 6 1 42
8.Antalyaspor 30 11 12 7 -19 40
9.Trabzonspor 29 10 10 9 11 39
10.Göztepe 29 10 10 9 9 39
11.Kasımpaşa 30 9 9 12 -4 39
12.Konyaspor 30 10 13 7 -6 37
13.Kayserispor 29 9 11 9 -11 36
14.Bodrum FK 30 9 14 7 -10 34
15.Rizespor 29 10 15 4 -14 34
16.Sivasspor 30 8 15 7 -10 31
17.Alanyaspor 29 8 14 7 -11 31
18.Hatayspor 29 4 18 7 -24 19
19.Adana Demirspor 29 2 23 4 -47