Enteresan bir toplantı izledim. Daha İyi Yargı Derneği, Marsifed ile Ekonomi Gazetesi ortaklığında Kocaeli Sanayi Odası salonlarında yapıldı. Toplantıda hukuk sistemi ile ekonomi arasındaki ilişkiler ele alındı.
Anladığım şu; bir ülkede hukuk ve adalet yükseldikçe refah da artıyor. Tüm dünyadaki örnekleri de böyle olmuş. Gerek milli geliri, gerek kişi başına milli geliri yüksek olan ülkelerde yargının oldukça güçlü ve adil olduğunu görüyoruz.
Daha İyi Yargı Derneği Başkanı Mehmet Gün de bunu anlattı. Türkiye demokrasisini ‘orta demokrasi’ olarak nitelendiren Mehmet Gün’ün demokrasinin gelişmesini sağlamak üzere saptaması şöyle: “Özüne inildiğinde Türkiye’nin aslında demokrasi sorunu değil; yargıda, yürütmede, hukukun üstünlüğü ve hesap verirlik, üst temsilde adalet sorunu yaşadığı görülmektedir. Hukukun üstünlüğü alanındaki sorunlar Türkiye’nin başta orta demokrasi sorunu olmak üzere diğer sorunlarının temelinde yatan kök sebeptir. Dolayısıyla hukukun üstünlüğü sorunu çözüldüğünde Türkiye’nin orta demokrasi sorunları da çözülecektir.”
Mehmet Gün’e göre; “Kamunun hesap verir olmaması ülkemizde yaşanan birçok içsel çelişkinin temel nedenidir. Gerçekten de Yargı’nın bağımsızlığının kısıtlanması yanlıştır, fakat kendisi hesap verir olmadığı için haklıdır. Kamu görevlilerinin suç işlediklerinde yargıya hesap vermesinin üstlerinin iznine bağlı olması yanlıştır fakat hesap sorması gereken yargı hesap verir olmadığı için haklıdır.
Başka bir söyleyişle “ Hukukun üstünlüğünü temin için yargı bağımsız olmalıdır. Fakat bağımsızlığının kısıtlanması için haklı sebepler vardır. Yürütme hesap verir olmalıdır fakat yargının bağımsız ve hesap verir olmaması sebebiyle yargıya hesap vermemesi haklıdır.”
Devamla: “İşte bu kendini yükseltme amacı, kendini alçaltmasının gerekçesi olan çelişkili durum Türkiye’nin en hızlı çözülmesi gereken en önemli sorunudur. Çözümün de tek adresi kamu kurum ve görevlilerinin hesap verirliliğini sağlamakla mümkündür.”
Yargı ve kamu görevlilerinin hesap verir olmamasını, hukukun üstünlüğünde oluşmuş en büyük kara delik olarak yorumlayan Mehmet Gün’e göre “Yargının acil reforma ihtiyacı var. Daha iyi bir yargıya ulaşmak için de çeşitli kurumların kurulması gerekli. Bunun başında da Adalet Yüksek Kurumu geliyor. Bu kurum devletin adalet ve yargı politikalarını siyasi iktidarlardan bağımsız olarak ancak devletin tüm anayasal kurumlarının temsil ve katılımı ile oluşturacak. İçindeki daireler bütünüyle fonksiyonel olarak yeniden organize edilecek. Ayrıca meslek mensuplarının meslek örgütleri de kurularak gerektiğinde üyelerini geliştirecek ve koruyacak fonksiyonlar görecek.
Sadece bu kadar da değil. Yönetime katılım ve temsilde adaleti sağlamak üzere seçimler ve siyasi partilere ilişkin olarak yeni hukuki altyapı oluşturulacak. Hukuk alanındaki Batı’daki uygulamalar hakkında da bilgi veren Mehmet Gün’e göre “Sivil ve etkin anayasa için siyasiler uzlaşmaz olsalar bile toplum uzlaşmaya istekli. En temel toplumsal uzlaşma belgesi olan Anaya toplumun etkin olarak katılımı sağlanarak, azınlık , farklı ve karşıt görüştekilerin endişelerini giderecek bir müzakere, mutabakat, ikna ve uzlaşma yoluyla ve yüksek oranda toplumsal kabul görecek şekilde oluşturulmalı.”
Sonuçta yargı sisteminde yapılacak reformlarla Türkiye’nin milli gelirini 4-5 yıl içinde 4-5 kat artırması mümkün.
Levent AKBAY
akbaylev@gmail.com
