Red Kit’i hemen herkes bilir. Televizyon olmayan zamanların çizgi romanlarından biridir. Red Kit’in ‘Vahşi Batı’daki maceraları anlatılır. Aslında gerçek adı Lucky Luke’tır ve ‘Şanslı Luke’ anlamına gelir. ABD’de geçen maceraları Belçikalı karitatüris Morris tarafından 1946’da yaratıldı. Morris 1955’e kadar seriyi tek başına yazdı ve çizdi. Ardından Fransız yazar Rene Goscinny ile işbirliğine gitti. Ortaklık Gocinny’nin 1977’deki ölümüne kadar sürdü. Daha sonra Morris 2001’de ölümüne kadar birkaç yazarla çalıştı. Morris’in ölümünden sonra Fransız sanatçı Achde birkaç yazarın katkısıyla senaryolaştırılan seriyi çizdi.
Bizdeki isim babası Ferdi Sayışman’dır. “Lucky Luke için Türkçe ne isim koyalım diye düşünmeye başladık. Bir arkadaşın çıkarmak istediği Red Rider (Kızıl Sürücü) diye bir dergi vardı. Ben Bil Kit diye başka bir derginin kopyasını yapıyordum. Red kısmını Red Rider’dan Kit kısmını da Bil Kit’ten aldık. Red Kit oldu.” diye anlatmış.
1970’li yılların ikinci yarısında Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın ve Yayın Yüksek Okulu’nda tarih okutan hocamız Oral Sander sık sık Red Kit’ten söz eder, maceralarda Amerikan tarihinin izleri olduğunu örneklerdi. 55 yaşında bir ameliyat sonrası hayatını kaybeden Hocamız dikenli telin tarih sahnesindeki rolünü anlatırken, Birinci Dünya Savaşı cepheleri ile Çanakkale’nin dışında Amerika’nın ‘Vahşi Batı’sında yerleşik düzene geçen çiftçilerle, özgür yaşayan hayvan besicilerinin arasındaki kavgadaki dikenli tel fonksiyonundan da söz ederdi.
Red Kit genellikle kuralsızlığın hüküm sürdüğü ortamda, kentleşme sürecinin başında maceralar yaşardı. Her kasabaya girişte yer alan tabelalarda bu kuralsızlık abartılı olarak yazılırdı. Örneğin Kervana Hücum macerasında Deli Şehir’in kurşun delikli tabelasında “Onaltı yaşından küçükler giremez.” yazıyordu. Demiryolu Haydutları macerasında ‘Ölüm Vadisi’ kasabasının tabelasında “Yabancı burada fazla oyalanmasan iyi olur.” cümlesi vardı. Daltonların Tedavisi’nde Patos River’ın tabelasındaki ifade şöyleydi: “Sessiz sedasız bir kenttir. Ama burada sonsuz sessizliğe de kavuşanlar olabilir.”
Altına ve petrole hücum, madenci kasabaları, kumpanyalar, truplar, demiryolu yapımı, Kızılderililer… Şerifler, yargıçlar, suçlular…Hayali Daltonlar’ın yanı sıra Kalamiti Ceyn, Bil Kit, Jesse James gibi tarihi figürler de bu maceralarda yer alır. Wells Fargo ve Pony Express posta arabaları, bol bol soygunlar, kıtalararası telgraf, Oklahohoma’nın boş topraklarına hücüm, Özgürlük Anıtı inşası, Fransız oyuncu Sarah Bernhardt’ın turu da gerçek olaylar arasındaydı.
ABD, ‘Vahşi Batı’ sürecini kurallar ve kurumlarla atlattı ve çağdaş ve gelişmiş bir ülke olarak tarih içindeki yerini aldı.
Bütün bunları ülkemizin şu meşhur ‘gri liste’den çıkarılması sonrası hatırladım. Neydi ‘gri liste’?
Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu ya da FATF (Financial Action Task Force on Money Laundering), 1989 yılında G-7 ülkeleri (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) tarafından OECD bünyesinde kuruldu. FATF'nin kurulmasıyla bir anlamda kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadeleye ilişkin tavsiyeler bütünü oluşturuldu. Türkiye, 24 Eylül 1991 tarihinde FATF’ye üye oldu. FATF Genel Kurulu, 21 Ekim 2021 tarihinde; içerisinde Pakistan, Suriye ve Güney Sudan’ın da bulunduğu sıkı mali incelemeye tabi tutulan ülkelerin yer aldığı gri listeye Türkiye’yi de alma kararı verdi.
Neden ‘gri liste’ye girdik? Yanıtını İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nı açıklamalarından bir cümle ile verelim: “Bir yılda 1451 operasyon düzenledik, 585 organize suç örgütü çökerttik. 106 milyar liralık maddi değeri olan mal varlığına el koyduk.” Ve nihayet Türkiye ‘gri liste’den çıkarıldı.
Özetle adeta ‘Vahşi Batı’ gibi olmuştuk.
(Not: Bizdeki Red Kit çizim ve baskıları uzun yıllar ve ondan fazla kişi ve kuruluş tarafından telif ödenmeden yapılmıştır. Yani Vahşi Batı içinde Vahşi Batı.)
Levent AKBAY
akbaylev@gmail.com
