‘Ne oldu da vergi gündeme geldi?’ diye düşünüyorduk. Zaten yüzde 100’ün üzerinde artan vergi gelirleri varsa, bugün itibariyle bütçe açığı da trajik boyutta değilse…
Aynı soruyu ülke çapında etkili bir işadamına sordum. Yakındığı konu döviz kurları oldu. Döviz kurları yerinde sayınca ihracatta rekabetçi kur da ortadan kalkıyor. Birkaç ay içinde bazı pazarların kaybedilebileceğinden yakındı.
Kendisine göre kurların yerinde saymasının tek sonucu bu değildi. Bir yandan ithal mallar ucuza gelmeye başlarken diğer yandan yüksek faiz-düşük kur politikası nedeniyle bu kez içeriden dışarıya servet transferi oluşuyordu.
Nisan sonrası yaklaşık 70 milyar dolarlık bir sıcak paranın ülkeye girdiği hesaplanıyor. Ayda 3,5 milyar dolar faiz ödenecek. Peki bu faiz nereden ödenecek?
Acaba alınacak vergilerin artırılması çabasının faiz ödemelerinin de artacak olması ile ilgisi var mı? İşadamı bu hususlara dikkat çekmeye çalıştı. Kur ve faiz politikasının sürdürülemez bir geçiş döneminde olduğuna dikkat çekti.
Sadece bu kadar da değil. Asıl desteklenmesi gerekenin doğrudan yabancı sermaye girişleri olduğunu hatırlattı. Öyle bir yatırım iklimi olmalı ki sıcak para yani bugün burada yarın evinde olan döviz değil, kalıcı yabancı sermayenin ülkeye gelmesi lazımdı.
Sadece döviz dengesinin sağlanması açısından değil, sağlıklı vergi toplanması, katma değer ve teknoloji yaratılması, en az hepsi kadar önemli olan istihdam sorununun çözülmesi bakımından da tercihin böyle olması gerekli.
İşadamı geçmişte yabancı sermayenin milyarlarca dolar getirdiğini, milyonlarca kişiyi istihdam ettiğini hatırlatarak “30 küsür milyon kişi ile 50 küsür milyon kişiye bakmak mümkün değil. Avrupa ve dünyanın diğer örnekleri çalışanların sayısının çalışmayanlara göre çok daha fazla olduğunu gösteriyor.” dedi.
İşin bir diğer tarafı da kağıt üzerinde kulağa hoş gelen şeyler duyuyoruz. Bunlar arasında
“Temel vergi kanunlarının yeniden yazımı ve önemli ölçüde güncellenmesi, kripto varlıkların vergi yönlerinin netleştirilmesi, vergi istisna ve muafiyetlerinin azaltılması, dijital ekonominin vergilendirilmesi, vergi borçlarının tahsilinin hızlandırılması, çevreye duyarlı vergilendirmenin yaygınlaştırılması ve uluslararası vergilendirme alanlarındaki gelişmelerin takip edilmesi…” gibi konular da var.
Eklemek gerekirse “kayıt dışının önlenmesi, tabanın genişletilmesi, şeffaflık, adalet, öngörülebilirlik” de bu ilkeler arasında yer alıyor.
Ancak dikkat edilebilirse bu sözler birkaç on yıldır kulaklarımızda yankılanıyor. Zor duruma düşünce hatırlıyor, işler yolunda gidince, biraz rahatlayınca unutuveriyoruz.
Belki asıl sorun da burada!...
Levent AKBAY
akbaylev@gmail.com
