İhtiyacımız olan tek şey, okumaksa bir o kadar da okuduğumuzu anlamaya ihtiyaç duyarız. Okuyor olmak tek başına fayda sağlamıyor ancak okuduklarımızı doğru anlayabildiysek o zaman ne mutlu bize.
Sadece okuduğumuzu anlamak yetmiyor, sağlıklı bir iletişimde birbirimizi anlıyor olmakta ayrı bir anlam taşıyor.
Kısacası hem okuduğumuzu hem de birbirimizi anlayabilmek, ilişkilerimizi sağlıklı sürdürmek içinönemlidir.
İtiraf etmek gerekir ki hepimiz anlaşılmayı bekliyoruz.
Birbirimizi dinlerken vereceğimiz cevaba odaklanıyor, verilen mesajı alamıyoruz çünkü dinlemiyoruz.
Mevlana Celaleddin-i Rûmî “Sen ne söylersen söyle, söylediğin, karşındakinin anladığı kadardır.” der.
Sizce de böyle değil mi?
Anlatıyorsunuz, anlatıyorsunuz, örnekler veriyor, açıklamalar yapıyorsunuz buna rağmen hala anlaşılmıyorsunuz ya da anlamıyorsunuz.
İkili ilişkilerde birbirimizi anlamak ruhumuza iyi gelir.
Hangi tür ilişki olursa olsun dostluk, arkadaşlık, eşler ya da sevgililer hiç fark etmez hatta çocuklarla bile olsa anlaşılıyor olmak insanı mutlu eder.
Tam tersi anlaşılmıyor olmak da insanı bir o kadar üzer, tabii ki önemsiyorsanız. Önemsemediğiniz insanlar tarafından anlaşılıyor olmak ya da olmamak pek bir şey ifade etmiyor.
Değer verdiğimiz insanlar tarafından anlaşılmak isteriz, bizde onları anlarız ve hatta zaman zaman daha iyi anlamak için de dinlerken dikkat kesiliriz.
Anlamak hayatımızda çok önemli bir yere sahiptir.
Bu kadar önemli olan bu becerinin kazanılması okul öncesi yaşa dayanır.
Bu yaşlarda onları sabırla dinlemek ve sorularla hatırlatmalar yapmak aktarımlarına yardımcı olacaktır.
Hiç konuşmasak bile sadece onların heyecanlı anlatımlarını gözlerinin içine bakarak aynı heyecanla dinlersek, onlar da bizlerden ilgiyle ve gözlerimize bakarak dinleme becerisini kazanırlar.
Dinlediğini anlayan ve aktarabilen bir çocuk bir süre sonra okuduğunu da anlayıp, anlatacaktır.
Bu nedenle anaokulu öncesinderesimde gördüklerini anlatmasına ya da seviyesine uygun, içeriği öğretici olan çizgi filmleri akıllarında kaldığı kadarıyla anlatmasına fırsatlar verildiğinde anlama ve anlatım becerisine katkı sağlamış oluruz.
Anladığımızı ifade eden kısa cümlelerle geri bildirimler verdiğimizde onları anladığımızı ifade etmiş oluruz.
Bu da zamanla onların dünyasında ‘ailem beni anlıyor’ demenin mutluluğunu yaşattığı gibi kendini güvende hissedecektir.
Bunu yaşayan çocuklarla iletişim daha çabuk kurulacaktır.
Çocuklarımıza en yakın model bizler olduğumuzu bir kez daha hatırlamakta yarar var.
Ne ekersen onu biçersin anlayışından yola çıktığımızda doğru model olmak sözlerden daha çok kalıcı ve anlaşılır olacaktır.
Bu nedenledir ki okula başlamadan önce dinleme becerisini ve anlatma becerisini az da olsa kazanmış bir çocuğun okul hayatı başladığında ayaklarının yere bastığını fark edersiniz.
Konuşması yavaş bile olsa ki bir süre sonra normalleşecektir,anlatımlarınet ve anlaşılır olacaktır.
Okuduğunu ya da dinlediğini anlamalarını sağlamak için küçük yaşlarda kısa metinlerle başlanmalı ve metnin karakterlerini, verilen mesajı daha iyi anlaması için içeriğine uygun 5N1K sorularıyla desteklenmelidir.
Metni onlara okumalı ve okurken merak uyandıran bir yerde durup “Şimdi ne olabilir ya da sence ne diyecektir?” sorusu sorularak odaklanmaları sağlanabilir.
Görsellerle ilgili olarak sorular sorulduğunda ve resimle anlatımı sağlandığında anlaması artacak ve resim yapma keyfini yaşayacaktır.
Konunun içeriği ile ilgili olarak uygun bölümlerde tahminlerde bulunması sağlanarak tahmini gerçekleştiğinde kendine güveni arttığı gibi mutlu da olacaktır.
Metnin nasıl bir mesaj verdiği, neyi anlatmak istediği sorulduğunda düşünme ve değerlendirme fırsatı verilerek bütüne bakacaktır.
Gelişen ve büyüyen çocuklarımıza seviyesine ve yaş grubuna göre seçtiğimiz metinlerle katkı sağlarken daha keyifle dinlemesini ve aklında kalanları anlatma isteğiyle anlama becerisini destekleyeceğiz.
Bu durumdaçeşitli etkinliklerle beslenen bir çocuk okula gelip okuma yazmayı öğrendiğinde okuduğunu anlama ve anlatma becerisini daha çabuk geliştirecektir.
Gerçek bir yaşam etkinliğiyle beslenen çocuk, eski ve yeni bilgilerini birleştirerek okuduğunu da anlayabilecektir.
Okuduğunu anlayabilmek, kelime hazinesinin çokluğuyla da oldukça ilgilidir. Öğrencinin okuduğunu anlayabilmesi için kelimelerin anlamını biliyor olması gerekir.
Bu süreçte öğrencinin elinin altında bir sözlük bulunursa anlama kolaylaşır anladığını aktarma becerisi gelişir.
Ne kadar çok kitap okursa kelime hazinesi o kadar çok olacaktır. Bu da hem konuşma hem de anlama becerisini geliştirecektir.
“Kitaplar, bir insana farklı dünyaların kapılarını açabilir.” demiş Mary Poppins
O zaman farklı dünyaların kapılarını açan kitapları okuyarak anlamak dileğiyle sevgiyle mutlu kalın. (aysuazak@hotmail.com)
